In het blogartikel “Hoe word jij sterker dan ooit?” stonden we stil bij het belang van persoonlijk leiderschap in het bepalen van succes op het gebied van gezondheid. Maar hoe werkt persoonlijk leiderschap precies in de praktijk? Hoe herken je bepaald gedrag bij jezelf (bewustwording) en hoe kun je dit veranderen (actie)? Om gedrag te kunnen herkennen bij jezelf helpt het om wat meer van gedragspatronen te weten. Hiervoor gebruiken we elementen uit de sociale psychologie. Dit is geen hogere wiskunde. Het zijn vormen van gedrag die je waarschijnlijk goed herkent, bij jezelf en bij anderen.
Bewustwording
Jij en ik leven met een onzichtbare handicap. Een dragelijke, maar serieuze mentale beperking die we ironisch genoeg ‘gezond verstand’ noemen. We denken vaak goede redenen te hebben om iets te vinden, terwijl we in werkelijkheid iets vinden en daar pas achteraf de redenen bij verzinnen. Dit gaat vrijwel altijd automatisch en in de meeste gevallen levert het alleen op de korte termijn wat op. Het weerhoudt je ervan om je doel te behalen. Je zou het zelfsabotage kunnen noemen. Deze denkfouten zijn er in allerlei vormen. Deze vormen worden hier uitgelegd zodat je ze bij jezelf gaat herkennen. Bekijk deze denkfouten met interesse, niet met een oordeel. Observeer ze en ga er mee aan de slag. De bewustwording van deze denkfouten is hét instrument waarmee je een stap vooruit zet bij het maken van een haalbaar gezondheidsplan.
Denkfouten bij jezelf herkennen? Een koud kunstje!
Een groot deel van onze beslissingen nemen we gebaseerd op eerdere ervaringen. We schatten een nieuwe situatie in op basis van iets dat we eerder hebben meegemaakt. Verstandig, want dit gaat meestal goed en het gaat snel. Echter, het gaat ook wel eens mis. En daar liggen denkfouten en blinde vlekken aan ten grondslag. Misschien herken je er een aantal, bij jezelf of bij iemand in je naaste omgeving. Het is de bedoeling om eerlijk naar jezelf te zijn wanneer je aan de slag gaat met je gezondheidsplan. Kennis over jezelf in zo’n proces is essentieel om het tot een goed einde te brengen. Hou jezelf niet voor gek en bekijk jezelf ”van bovenaf’ zonder te oordelen. De denkfouten waar we het over hebben worden in de psychologie biases en errors genoemd.
De 5 meest voorkomende cognitieve denkfouten
Confirmation bias
Men is vaak op zoek naar argumenten die een bepaald standpunt bevestigen. Zo worden de argumenten die het eventuele tegendeel bewijzen over het hoofd gezien. Of beter gezegd, onbewust genegeerd. Het gevolg is dat er een conclusie wordt getrokken die niet het hele verhaal vertelt. Een veel gehoorde variant wanneer het gaat over gezondheid is dat er zoveel verschillende meningen over voeding zijn, dat het geen zin heeft om gezonde keuzes te willen maken. “Je doet het toch nooit goed” wordt er gezegd. Niets is minder waar. Plantaardig eten heeft bijvoorbeeld een zeer positief effect op gewicht, humeur en energie.
Self serving bias
Ooit een examen niet gehaald omdat de leraar een hekel aan je had? Of niet kunnen afvallen omdat zaken in je omgeving roet in het eten gooiden? Mensen willen over het algemeen graag een positief zelfbeeld behouden. Om die reden worden succes en positieve resultaten vaak toegeschreven aan eigen kwaliteiten. Negatieve resultaten schrijven we het liefst toe aan omgevingsfactoren. Zo blijft het zelfbeeld in stand. Helaas weerhoudt dit de persoon in kwestie van een grondige evaluatie en daarmee een eventuele aanpassing in gedrag. Een aanpassing die er in de toekomst wél voor zorgt dat je je doel behaalt. Blijf jezelf daarom een spiegel voorhouden, ook als je je daar op korte termijn wat ongemakkelijk over voelt. Persoonlijk groei gaat namelijk hand in hand met het overwinnen van de angst voor het onbekende.
